Gezond verstand of kennis van zaken?
Het Dunning-Kruger effect: Vijf lessen voor de management praktijk

In 2015 verscheen de film The Boy Next Door, een thriller met in de hoofdrol Jennifer Lopez (J.Lo voor kenners en liefhebbers). In de film is ze een lerares Engelse taal en literatuur.

In één scène geeft een sexy jongeman aan Jennifer een eerste editie van de Ilias, het vroeg-Griekse epos dat toegeschreven wordt aan de dichter Homerus. 'Dit moet een fortuin hebben gekost!', protesteert ze. 'Het kostte me een dollar in een garage sale', zegt de buurjongen.

De Ilias is een lang verhalend gedicht van Homerus, een Griekse dichter en zanger die leefde van ca. 800 v.Chr. tot ca. 750 v.Chr. Lang voor de boekdrukkunst bestond (omstreeks 1100 n.Chr.).

Bibliofielen spreken van de 'eerste editie' van de Ilias als ze het hebben over de editie die in Firenze, in de Griekse taal werd gedrukt in 1488. Sotheby's heeft onlangs een exemplaar hiervan geveild voor vijfentwintigduizend Engelse ponden. Dat zou je een klein fortuin kunnen noemen.

Het exemplaar dat je in de film ziet, is een Engelse vertaling uit de 20e eeuw. Niet meer waard dan een paar dollar. De filmmakers hebben er misschien op vertrouwd dat niemand deze misser zou opmerken of, en dat is waarschijnlijker, ze hadden geen benul.

Op Twitter gingen literatuurkenners los over deze flater. De filmmakers hebben, niet gehinderd door veel kennis, iets gepresenteerd alsof het feitelijk waar was. Ze begingen een flater. Deze flaters, er waren er meer, deden afbreuk aan de film en berokkenden schade aan de waardering voor deze film.

Dunning en Kruger, in 1999 wetenschappers van de Cornell University, onderzochten hoe dit soort flaters kunnen ontstaan. Hun onderzoekresultaten noemen we nu het Dunning-Kruger effect. We komen dit effect tegen bij veel management uitdagingen, zo ook bij Sourcing, Regie en Demand Management trajecten.

Gezond verstand of kennis van zaken?

Hoe het Dunning-Kruger effect een rol speelt bij management besluiten

Als jij als lezer denkt dat je genoeg van Regie en Demand Management afweet om een succes van jullie Outsourcing te kunnen maken, dan hebben Dunning en Kruger nieuws voor je:

Hoe dat kan? Dat noemen we sinds 2000 in de psychologie het Dunning-Kruger effect.

Het probleem is: je weet er wel een en ander van, maar je weet niet wat je niet weet! Of met andere woorden, je hebt last van een blinde vlek.

Voor je nu verontwaardigd wegklikt voor zoveel arrogante stellingname van mijn kant: het zijn Justin Kruger en David Dunning die dit zeggen en ze hebben een Nobelprijs gekregen voor de onderbouwing van die uitspraak.

Het werkt zoals in The Boy Next Door. De scriptschrijvers wisten wel dat de Ilias een iconisch en oud boek was, maar veel meer dan dat wisten ze niet en zo pasten ze hun beperkte wetenschap toe in de film.

Tot hun schade en schande. Maar dat kwam pas, en zo gaat het meestal, veel later boven tafel.

Dunning en Kruger toonden overigens ook aan dat competente mensen hun eigen capaciteiten lager inschatten dan incompetente mensen. Dat komt dan weer doordat die competente mensen aannemen dat iedereen om hen heen deze competentie ook bezit.

Ze schatten hun competenties niet waardevol in, want ze denken dat iedereen daarover beschikt.

Gezond verstand of kennis van zaken?

Veel voorkomende blinde vlekken bij managers

Gezond verstand of kennis van zaken is natuurlijk een ongewenste tegenstelling. Gezond verstand en kennis van zaken is wat we allemaal willen bezitten toch? Waarom lukt dat dan niet? Laten we de blinde vlek eens bekijken en daarbij zien hoe je management taken krachtiger en met meer resultaat in kunt zetten.

Zoals al opgemerkt, Justin Kruger en David Dunning ontvingen in 2000 de Nobelprijs voor hun onderzoek en studie naar de invloed van onwetendheid op iemands gedrag, neergelegd in het rapport: Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One's Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments.

Terwijl bijvoorbeeld managers die geen enkel verstand hebben van bijvoorbeeld de werking van een uit microchips samengestelde moderne computer geen enkele moeite hebben om die lacune in kennis toe te geven.

Op de figuur hieronder kun je dat zien. Managers die wel enige kennis en ervaring met computers hebben, zonder echt de juiste scholing te hebben gehad, denken dus dat ze van wanten weten.

We zien in deze figuur de relatie tussen het Dunning-Kruger effect en management taken en verantwoordelijkheden. Kijk om je heen en je ziet bosjes mensen die menen dat bijvoorbeeld de besturing van Outsourcing en het managen van uitbesteed werk voornamelijk een kwestie is van gezond verstand.

Natuurlijk is dat waar, maar het is wel een beperkte en eenzijdige waarheid.

Als je waarneemt dat iemand bij die eenzijdige waarheid blijft, weet je dat er ernstige tekortkomingen zijn en dat de Outsourcing waar deze mensen mee te maken hebben hun organisatie schade berokkent.

Maar ja, als je last hebt van het Dunning-Kruger effect, als je een blinde vlek hebt voor de dingen die je niet weet, dan zie je die schade en die tekortkomingen niet.

Overigens kun je dit verschijnsel overal zien. De bekendste voorbeelden kom je tegen op Social Media. Niet gehinderd door veel kennis wordt er wat afgetwitterd.

Hierbij wil ik die mensen die wel verstand van zaken hebben en zich toch in de discussie mengen niet tekortdoen. Die mensen zijn er namelijk ook. Meestal herken je ze aan hun genuanceerde betogen. Laten we eens kijken naar het Dunning-Kruger effect in relatie tot Sourcing, Regie en Demand Management.

Hoe weet je hoe het bij jullie zit?

Eenvoudig. Kijk eens rond. Zoek naar sites die informatie geven over jouw vakgebied. Lees de juiste management boeken.

Ben je betrokken bij Outsourcing, Regie en Demand Management? Kijk dan eens rond op de Sourcing, Regie en Demand Management Wiki en lees een paar gidsen en adviezen.

Mogelijk ontdek je dat je nog veel niet weet en dat zaken die je als vanzelfsprekend hebt aangenomen niet vanzelfsprekend zijn of zelfs echt anders zitten dan je dacht.

Misschien ontdek je dat traditionele inkooptechnieken bij Outsourcing een averechts effect hebben. Of dat leverancier aansturing in een Outsourcing situatie echt anders werkt dan traditionele samenwerking met leveranciers of interne stafdiensten.

Mogelijk heb je al gemerkt dat je invloed en doorzettingsmacht in een Outsourcing relatie veel minder is dan je voorheen gewend was. Dan wil je waarschijnlijk ook leren hoe je wel meer invloed kunt krijgen en tot betere resultaten uit die Outsourcing kunt komen.

Natuurlijk zijn dit soort ontdekkingen confronterend en flink balen. Vooral als je in een Regie rol, een Demand rol, een Contract rol, een Relatie rol, kortom in een Management rol voor een Outsourcing of SSC (GR) zit.

Maar wees gerust. Je bent niet alleen. Veel collega’s overkomt dit. Als je zonder de juiste scholing in een rol binnen een Regie en Demand Managent organisatie terechtkomt, krijg je last van het Dunning-Kruger effect. Dit effect is ondertussen redelijk beroemd en het zegt: hoe minder je weet, des te makkelijker denk je dat het is.

Zodra jij gaat onderzoeken hoe het anders en beter kan, ontdek je:

1. dat er nog veel te leren is en dat het niet alleen beter kan, maar ook makkelijker en leuker kan dan je gewend bent.
2. dat zelfs na, zoals in mijn geval, achttien jaar ervaring in dit vakgebied, je kunt zeggen dat de perfecte Outsourcing en de perfecte Regie en Demand functie niet bestaan en dat het ook na achttien jaar studie en praktijkervaring nog steeds leuker en makkelijker en effectiever kan.

Als je daartegen kunt, kun je het Dunning-Kruger effect overstijgen. Als je zo naar je werk kunt kijken, ga je een steile leercurve doormaken.

Je gaat een training volgen om vakkennis op te doen en de juiste methoden van werken te leren. Vervolgens ga je verbeteringen in jullie praktijk aanbrengen.

Zo blijft je werk leuk.

Regie en Demand Management is niet gemakkelijk. Je best doen is vaak niet goed genoeg. Met je best doen haal je niet altijd de resultaten die je voor ogen stonden of die je omgeving van jou verwacht.

Maar het wordt veel gemakkelijker als je de juiste methoden kent en weet toe te passen. De resultaten die je daarmee behaalt, maken je werk leuk.

Leuk, dat Dunning-Kruger effect, maar …

heb je anno 2020 nog wel veel kennis nodig?

Je ziet toch steeds meer dat vraag naar kennis verdwijnt. Het is een normaal 21e eeuws verschijnsel dat feitenkennis steeds minder belangrijk wordt.

Kende tot voor enkele jaren terug een Londense taxichauffeur 10 000 straten uit zijn hoofd (anders kreeg hij geen licentie), vandaag de dag brengt een Uber chauffeur met Google Maps en niet gehinderd door enige stratenkennis je ook waar je wezen wilt.

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat de meeste − meer dan vijftig procent − millennials geen naam kunnen noemen van iemand die een Amerikaanse president heeft neergeschoten. Of wie als eerste mens op de maan heeft gestaan.

Ze kunnen niet identificeren welke popster Heartbreak Hotel opnam, wie de mannelijke of vrouwelijke hoofdrol had in Casablanca of later bijvoorbeeld in Easy Rider.

Vraag ze niet waar Vrouwenpolder ligt (waar ik dit stukje zit te schrijven), want ze kunnen het je niet vertellen.

Is dat erg?

Sommige ouderen vinden van wel, maar het is natuurlijk niet erg. Al die kennis kun je via Google binnen enkele seconden oproepen, als je het nodig hebt.

Het Dunning-Kruger effect treedt niet op als je ergens geen verstand van hebt. Je loopt pas gevaar als je er wel mee kennis hebt gemaakt en het er op dat moment eenvoudig uitzag.

Wat millennials heel goed kunnen, is omgaan met moderne technieken en hulpmiddelen. Hulpmiddelen die hen in staat stellen zonder veel feitenkennis hun weg door de moderne maatschappij te vinden.

Kortom: Je hoeft niet maanden naar een wetenschappelijk verantwoorde opleiding. Je hoeft niet heel veel kennis in je hoofd te stampen.

Je moet wel de juiste methoden kennen en je moet weten waar je specifieke informatie vandaan haalt op het moment dat je die nodig hebt.
-
Koos Overbeeke