Leestijd is 5 minuten
Beter worden in je vak
Hoe krijg je beter worden in je vak voor elkaar? Hoe krijg je beter worden in je relatie, in je rol als ouder, kind, of vriend op eenvoudige wijze voor elkaar?
Als jij bent zoals ik en de meeste mensen die ik ken, dan ga je door het leven door je best te doen in je werk en in je relaties met je partner, je familie en je vrienden.
Het gekke is dat je met ‘je best doen’ over het algemeen vandaag niet meer bereikt dan gisteren of vorig jaar, toen je ook je best al deed. Je ontwikkelt je als volwassene nauwelijks meer, terwijl we als kind dagelijks bezig waren ons te ontwikkelen.
Als volwassene zijn we het ‘beter worden’ afgeleerd. Hoe pak je het weer op?
Je best doen, daar zit het hem niet in
Toch doen we dagelijks en bijna 365 dagen per jaar ons stinkende best! En ondanks dat worden we niet beter in wat we doen. Afgelopen jaar leerde ik van een Amerikaanse collega dat dit anders kan.
Hij liet me zien hoe succesvolle mensen zoals topsporters en top-entertainers iets doen dat we allemaal kunnen nabootsen. Ook al ben je al jaren volwassen en zelfs al zit je al dicht bij je pensioen.
We zijn ons er niet bewust van wat succesvolle mensen anders doen dan wij.
Maar zodra je het ziet, kun je het ook. Mensen zoals Sven Kramer, Beyoncé, Demosthenes en Johan Cruijff doen ons voor hoe het werkt.
Onze blinde vlek: de meesten van ons zien het niet.
Echtscheidingen, verstoorde arbeidsrelaties, ontslagen, familieruzies en teleurstellende Outsourcing resultaten zijn het gevolg van deze blinde vlek.
Wat topsporters, top-entertainers maar ook succesvolle managers anders doen
Succesvolle mensen gaan door het leven in twee afwisselende mindsets: de ‘leren mindset’, waarin zij zich ontwikkelen, en de ‘doen of presteren mindset’, waarin ze presteren.
We spreken ook wel over de ‘leer mode’ en de ‘doen mode’.
Deze mensen, misschien wel een vriend, familielid of collega van je, weten heel effectief steeds beter gedrag te vertonen en betere prestaties te leveren. Beter worden in je vak is voor hen een tweede natuur.
Op het moment dat zij willen verbeteren in iets, schakelen ze de ‘ontwikkel mode’ in en laten ze hun ‘doen mode’ even rusten. In de ontwikkel mode, de leren mindset concentreren zij zich op wat nog kan verbeteren.
Dat betekent dat ze verwachten dat ze met vallen en opstaan, met het maken van fouten naar hun doel toewerken. Zij weten dat ze van die fouten leren, beter worden.
Die opstelling verschilt levensgroot met hun opstelling als ze in de ‘doen mode’ verkeren. In de prestatie mindset willen ze presteren zo goed als ze kunnen. De concentratie is dan niet gericht op wat kan verbeteren, maar juist op wat ze al kunnen en dat zo goed mogelijk doen. Fouten proberen ze dan te vermijden.
Bij toppresteerders maken beide mindsets deel uit van hun leven. Dat kunnen wij ook.
Belangrijk daarbij is dat je op elk moment helder voor ogen hebt in welke mode je wilt staan. Wat je doel en focus op elk moment zijn, zodat je optimaal kunt presteren.
De prestatie mode maximaliseert onze directe prestaties, terwijl de ontwikkel mode onze groei en onze toekomstige prestaties maximaliseert.
De reden dat velen van ons niet veel verbeteren, ondanks dat we keihard werken en ons best doen, is dat we onbewust steeds in de prestatie mode verkeren.
Die prestatie mode belemmert onze groei en ironisch genoeg, op de lange termijn, ook onze prestaties.
Beter worden in je vak en in je relaties:
Hoe ziet zo’n leer mindset, zo’n ontwikkel mode eruit?
Mijn collega neemt de Griekse politicus en advocaat Demosthenes als voorbeeld. Hij had de gewoonte om tijdens een spreekbeurt onwillekeurig één schouder omhoog te trekken.
Dat zag er vreemd uit. Om dat af te leren, oefende hij zijn toespraken voor een spiegel en in een kamer waar hij een zwaard aan het plafond had bevestigd, zodat als hij zijn schouder omhoogtrok, dit pijn zou doen.
Om duidelijker te leren articuleren en de gewoonte om te lispelen af te leren, oefende hij zijn toespraken met een steen in zijn mond.
Rechtbanken waren in zijn tijd erg rumoerige plaatsen. Om die reden oefende hij oraties aan de oceaan, zodat hij zichzelf trainde om zijn stem boven het ruisen van de golven uit te laten klinken.
Kortom, Demosthenes besteedde zijn tijd niet alleen aan het doen, het uitoefenen van zijn vak, maar ook aan observatie – Wat kan beter? – en aan oefenen van ander gedrag.
Zijn activiteiten in de leer mode waren zeer verschillend van zijn activiteiten in de rechtbank, zijn prestatie mode.
Wetenschappelijk onderzoek over beter worden in je vak
Uit onderzoek blijkt dat bij iedereen na de eerste paar jaar werken in een vak, in een vakgebied, in een Outsourcing relatie, maar ook bijvoorbeeld in een huwelijk, de prestaties op een bepaald niveau blijven hangen.
Dit verschijnsel van niet meer ontwikkelen is aangetoond in het onderwijs, in de geneeskunde, in verpleegkunde, in enkele andere terreinen en in de privésfeer.
Dat het gebeurt is verklaarbaar vanuit ons denken. Want zodra we denken dat we goed genoeg zijn, of denken dat we moeten presteren, dan stoppen we met het investeren van tijd en energie in leren en ontwikkelen.
We brengen geen tijd meer door in de leer mode. In plaats daarvan brengen we al onze tijd door in de doen mode.
Maar de mensen die ook als volwassene tijd doorbrengen in de bewuste leer mode, blijven hun prestaties verbeteren.
Getuigen
Johan Cruijff, Beyoncé en Sven Kramer zijn hiervan herkenbare moderne getuigen.
Beter worden in je vak was het motto van Johan Cruijff.
Niet dat hij het met die woorden heeft gezegd, maar als je zijn boek ‘Johan Cruijff: Mijn verhaal’ hierna terugleest, dan zie je dat zijn leven voor een groot deel bestond uit reflectie op wat beter kan.
Vervolgens ging hij dat uitproberen en dat daarbij fouten voorkwamen, zag hij als onderdeel van het leerproces.
Beter worden in je vak: Sven Kramer als voorbeeld
‘Niemand traint zo hard als Sven Kramer’, kopte de Volkskrant op 15 maart 2015.
En die krant heeft gelijk. Kramer overtraind zich zelfs en heeft als gevolg daarvan een jaartje rust moeten nemen.
Sven zegt zelf over trainen: ‘Het gaat mij om de kern van de training: beter worden. Dat is het belangrijkste.’
Hij traint, behalve twee maanden rust in het voorjaar, het hele jaar door. Hij is slechts een twintigtal dagen per jaar bezig met doen, bezig met presteren.
Beter worden in je vak:
Mag je een topatleet wel met een (demand) manager vergelijken?
Nee
De vergelijking gaat ergens mank. Als manager moet je het hele jaar door presteren en heb je gewoon minder tijd om aan je ontwikkeling te werken. Je hoeft ook niet op wereldtopniveau te presteren.
Dat geldt bijvoorbeeld ook voor doktoren.
Als je morgen in het ziekenhuis wordt opgenomen en er staat een dokter aan je bed, dan wil je dat die dokter weet wat hij gaat doen.
Je wil geen dokter die gaat oefenen op jou.
Gelukkig leren doktoren wel steeds bij.
Beter worden in je vak is voor hen een heel gewone activiteit.
Instituten zoals LifeTec in Eindhoven helpen hen om bijvoorbeeld betere hartoperatietechnieken te oefenen zonder dat daarbij echte mensen als oefenobject hoeven te dienen.
Ja
De vergelijking kan wel gemaakt worden om ons te inspireren. Om ons ervan bewust te laten zijn dat het leven minder bevredigend verloopt als we stilstaan en nooit bezig zijn met ons te ontwikkelen, te leren, te groeien en te werken aan beter worden.
Werken aan beter worden in je vak. Daaraan werken is voor ieder mens een zinvolle activiteit. Tijd besteden in een mindset van leren en ontwikkelen is goed bestede tijd voor jezelf, in je privé- en in je werksituatie.
Tijd besteden aan je vak in de leer mode kan plaatsvinden in een opleiding of in een training, maar het kan ook doordat je een nieuwe techniek of benadering die je nog niet eerder praktiseerde nu gaat uitproberen.
Beter worden in je vak: Het voorbeeld van Beyoncé
Beyoncé toont ons hoe je de doen mode, presteren kunt afwisselen met de leer mode, ontwikkelen.
Als Beyoncé op tournee is, als ze een concert geeft, is ze in de doen mode, levert ze een prestatie. Avond na avond. Maar Beyoncé terug in haar hotelkamer stapt over in de leer mode.
Ze kijkt naar een video die op die avond van haar optreden is gemaakt. 
Ze identificeert mogelijkheden voor verbetering, voor haarzelf, voor haar dansers en voor haar camerapersoneel.
En de volgende ochtend levert Beyoncé al die medewerkers een A4’tje met aantekeningen aan over wat beter kan.
Die aantekeningen worden die dag uitgewerkt en uitgeprobeerd als repetitie voor de volgende voorstelling.
Voor veel anderen is een repetitie een herhaling. Even testen, proefdraaien. Zij staan in de doen mode.
Niet Beyoncé. Zij staat in de doen mode als ze optreedt. Tussendoor staat ze in de leer mode, in de beter worden mode. Beter worden in je vak is voor haar een dagelijkse activiteit.
Beter worden in je vak:
Hoe kunnen we meer tijd besteden aan werk in de ontwikkel mindset?
Hoe kunnen we meer tijd besteden in de leer mode?
Beter worden in je vak begint met geloven en begrijpen dat we kunnen verbeteren.
Belangrijk is ook dat we willen verbeteren op bepaalde gebieden en dat we daar een doel bij hebben. Zonder doel is werken aan verbetering zonde van de tijd en de moeite die het kost.
Voor het beter worden in je vak heb je ideeën nodig over hoe je aan verbetering gaat werken. Net als Beyoncé moeten we daarvoor eerst naar ons werk kijken om te zien waar precies de verbetermogelijkheden liggen. Daarna kunnen we daar heel gericht aan gaan werken.
Heel belangrijk is ook dat we trainingssituaties weten te creëren. In een situatie waarin grote afbreukrisico’s bestaan, wil je geen fouten maken. Beter worden in je vak is dan niet mogelijk.
Je kunt niet leren als je geen fouten mag maken. Een koorddanser die nieuwe trucs wil oefenen, doet dat met een net onder zijn koord.
Een voetballer die een nieuwe passeerbeweging wil uitproberen, doet dat tijdens de training en niet midden in een kampioenswedstrijd.
Punt 4, het creëren van een oefen- en leersituatie, daaraan hapert het vaak in onze werkomgeving.
In de bedrijven en overheidsorganisaties waar wij komen, wordt beter worden in je vak vaak verhinderd door managers die streven naar een vlekkeloze uitvoering van werkzaamheden, werken in de doen mode.
Helaas heeft dat tot gevolg dat werknemers worden geconditioneerd om te werken binnen kaders die bekend zijn en dat van hen niet wordt verwacht dat ze nieuwe dingen uitproberen.
Als gevolg hiervan zien we hoe bedrijven en organisaties worstelen met innoveren, veranderingen en verbeterprocessen.
Beter worden in je vak:
het bedrijfsleven kun je niet vergelijken met topatleten en top-entertainers
Mensen die ik hierover spreek, werpen soms tegen dat je het bedrijfsleven niet kunt vergelijken met topatleten.
Daar zit zeker iets in.
De trainingsfaciliteiten zijn bijvoorbeeld veel minder beschikbaar voor een medewerker of manager dan voor een topatleet of voor bijvoorbeeld Beyoncé.
Tim Ferris heeft daar onderzoek naar gedaan en hij interviewde tweehonderd succesvolle mensen.
Maar naast topatleten en acteurs, zoals Arnold Schwarzenegger, vroeg hij dit ook na bij tientallen managers, directieleden en succesvolle ondernemers.
Wat bleek? 80% van deze mensen besteedt dagelijks tijd aan meditatie. Zij nemen dagelijks de tijd om stil te staan bij wat ze doen, hoe ze dat doen en wat er kan verbeteren.
Beter worden in je vak:
Door ruimte voor ontwikkeling te creëren
Het begint ermee dat je met je business partner, collega’s en klanten/gebruikers gesprekken aanknoopt over waar je zou willen zijn en wat je zou willen bereiken met elkaar.
Wat willen we beter en hoe zou dat kunnen? Hoe ziet ‘beter’ er dan uit?
Vervolgens gaat het gesprek over hoe je samen situaties kunt creëren waarin ruimte ontstaat voor leren, voor verbeteren, voor experimenteren. Situaties waarin fouten mogen worden gemaakt.
Wat doe je als je ervaart dat je omgeving in een sterke prestatie mode zit en je het gevoel hebt dat je dit soort gesprekken nog niet kunt starten?
Toch beter worden in je vak? Er zijn dan een achttal activiteiten die je zou kunnen ondernemen:
Zoek naar onderwerpen die minder prestatiegevoelig liggen. Dit zijn onderwerpen waarbij fouten weinig belang hebben en makkelijker door de vingers worden gezien.
Kijk of je een mentor of collega kunt vinden met wie je ideeën kunt uitwisselen of zelfs moeilijke gesprekken kunt voorbereiden en uitproberen.
Je kunt je omgeving vragen naar een tussentijdse project-/trajectevaluatie. Wat gaat goed en waar kunnen we verbeteren?
Aan beter worden in je vak kun je werken door tijd opzij te zetten. Tijd om informatie te verzamelen of een opleiding, training of cursus te volgen.
Je doet. Je gedraagt je en presteert zoals je gewoon bent te doen en zoals je omgeving dat ook van je verwacht. Maar vervolgens ga je hierop reflecteren. Je zoekt hierbij naar verbeterpunten bij jezelf en je omgeving, zoals Beyoncé doet.
Je kunt ook gaan praten met collega’s uit andere ondernemingen (een opleiding volgen biedt kansen om met zulke collega’s in contact te komen), om te zien hoe zij met bepaalde situaties omgaan.
Je kunt ook succesvolle voorbeelden gebruiken als rolmodel. Of je kiest ervoor ergens te gaan werken waar je kunt leren. Van omgeving veranderen is ook een veel gebruikte strategie.
Topsporters zoeken een andere trainer. Managers vervangen personeel of zoeken betere omstandigheden elders. De maakbaarheid van je directe omgeving is vaak beperkt, maar het aantal omgevingen waaruit je kunt kiezen is vrijwel onbeperkt. Kies mensen waar je van kunt leren en die bij je passen, met wie je verder komt.
En je kunt voorbeeldgedrag demonstreren door met anderen te delen waar je niet tevreden over bent (begin bij het verbeteren van jezelf) en vraag hen feedback die je kan helpen beter te worden.
Door je eigen fouten en verbeterpunten bespreekbaar te maken en te delen wat je ervan hebt geleerd, creëer je een situatie die veilig voelt voor anderen om hetzelfde te doen.
Beter worden in je vak en in je privéleven
Hoe zouden jouw relaties en hoe zou je werk eruitzien wanneer je meer tijd zou besteden aan leren?
Niet alleen in formele opleidingssituaties, maar elke dag.
Doordat je tijd plant en gebruikt voor bespiegelingen op wat je doet en hoe dat beter kan, en dat vervolgens gaat uitproberen.
Belangrijk is dat je omgeving weet dat je in de leer mode staat en wilt leren, zodat ze je daarbij kunnen ondersteunen.
Dus communiceer over de doen mindset en de leer/ontwikkel mindset of deel deze publicatie met mensen voor wie die informatie van belang is.
Voor jouw Slagkracht.
-
Koos Overbeeke
Meer weten over beter worden in je vak?
Oriënteer je hier eens!
Terug van Beter worden in je vak naar Slagkracht Outsourcing Management van uitbesteed werk